Minyak Masak Terpakai : Bahaya, Harga & Cara Jual

Pengenalan – Sisa Dapur Yang Sebenarnya Ada Nilai

Setiap kali kita goreng ayam, ikan atau pisang, akan ada lebihan minyak dalam kuali. Selalunya minyak masak terpakai ini kita:

• biar sejuk, simpan dan ulang guna
• kemudian buang dalam sinki atau
• simpan dalam botol… lepas tu tak tahu nak buat apa.
  

Hakikatnya, cara buang yang salah boleh:

• tersumbatkan paip & longkang,
  
• cemarkan sungai dan laut,
  
• tambah kos pembersihan pihak berkuasa tempatan.
  

Ada kajian di Malaysia yang tunjuk puluhan ribu tan minyak terpakai tidak diurus dengan betul setiap tahun, menyebabkan longkang tersumbat dan pencemaran air.(UTM NewsHub)

Pada masa sama, sebahagian syarikat dan komuniti mula beli dan kitar semula minyak masak terpakai untuk dijadikan biodiesel, sabun dan juga bahan api penerbangan mampan (SAF).

Artikel ini akan terangkan:

• apa sebenarnya maksud minyak masak terpakai,
  
• bahaya guna berulang kali,
  
• cara simpan di rumah,
  
• di mana boleh jual / hantar,
  
• anggaran harga, dan
  
• bagaimana ia boleh jadi sumber pendapatan kecil tetapi konsisten.
  

---

Apa Itu Minyak Masak Terpakai?

Secara mudah, minyak masak terpakai ialah minyak masak yang sudah digunakan untuk goreng atau masak sekali atau banyak kali, dan sudah tidak sesuai lagi untuk dimakan.

Ciri biasa minyak masak terpakai:

• warna jadi lebih gelap / keruh,
  
• ada bau tengik atau hangit,
  
• rasa berubah,
  
• kadang-kadang ada sisa makanan di dasar.
  

Di Malaysia, minyak masak terpakai biasanya datang daripada:

• rumah (guna harian),
  
• restoran & gerai,
  
• hotel, kantin & kilang makanan.
  

Untuk isi rumah, kuantitinya mungkin sedikit – tetapi bila dikumpul satu taman, satu flat atau satu kampung, jumlahnya boleh capai ratusan liter sebulan.

---

Bahaya Guna Minyak Masak Terpakai Berulang Kali

Ramai orang “sayang” nak buang minyak yang masih nampak ok. Selalunya alasan:

“Minyak ni baru dua kali guna, rugi kalau buang.”

Tapi dari sudut kesihatan, penggunaan berulang kali:

• meningkatkan pembentukan radikal bebas dan sebatian berbahaya,
  
• dikaitkan dengan risiko penyakit jantung, masalah hati dan kemungkinan kanser bila terdedah lama.(IOSR Journals)
  

Selain itu:

• minyak yang terlalu pekat dan hitam akan serap ke dalam makanan,
  
• anak-anak jadi makan makanan yang lebih “berat” dan tidak sihat,
  
• kolesterol dan berat badan lebih mudah naik.
  

Daripada kita “jimat” dengan ulang banyak kali, lebih baik:

1. guna minyak mengikut bilangan kali yang wajar (contoh 2–3 kali sahaja untuk gorengan ringkas),
   
2. selepas itu tukar status minyak tersebut kepada “minyak masak terpakai” dan masukkan ke dalam bekas khas untuk dikitar semula.
   

---

Minyak Masak Terpakai Untuk Apa?

Ramai tertanya: “Minyak terpakai boleh buat apa sebenarnya?”

Antara kegunaan sah & bermanfaat:

1. Biodiesel untuk enjin diesel – sebagai alternatif kepada bahan api fosil yang lebih mesra alam.(Astro Awani)
   
2. Bahan api penerbangan mampan (SAF) – di Malaysia, beberapa projek sudah mula guna minyak masak terpakai sebagai bahan mentah untuk SAF yang mengurangkan pelepasan karbon.(NST Online)
   
3. Sabun, lilin dan produk rumah tangga – beberapa projek universiti dan komuniti kampung menjalankan program kitar semula minyak masak terpakai kepada sabun dan produk lain.(ScienceDirect)
   

Daripada dibuang ke dalam sinki, lebih baik minyak ini dikumpul dan dijual / disumbang kepada pihak yang memprosesnya menjadi produk baru.

---

Kisah Inspirasi – Minyak Masak Terpakai Dari Dapur Kampung Ke Enjin Kapal Terbang

Dalam satu laporan agensi berita, dua anak muda dari Kelantan menubuhkan syarikat Arjuna Dharma Global yang mengumpul minyak masak terpakai dari kampung, peniaga dan syarikat di Pantai Timur serta Perak.(Berita Harian)

Mereka:

• menapis dan memproses minyak ini mengikut piawaian ISCC CORSIA,
  
• menghantar puluhan ribu liter setiap kali ke fasiliti penyimpanan di Pelabuhan Klang,
  
• sebelum dibekalkan kepada pembekal bahan api kapal terbang di luar negara seperti Amsterdam, Switzerland dan Amerika Syarikat.
  

Harga belian di peringkat pengumpulan dilaporkan sekitar RM2.30–RM3 sekilogram, dengan jumlah kutipan harian kira-kira 5,000 liter.

Kisah ini membuktikan bahawa:

• minyak masak terpakai bukan sekadar sisa dapur,
  
• malah boleh menjadi asas industri besar yang menjana pendapatan enam angka sebulan,
  
• dan pada masa sama mengurangkan pelepasan karbon berbanding minyak kerosin biasa.
  

Bagi kita di rumah, mesej utama ialah: jangan pandang rendah nilai sisa kecil – ia mungkin titik permulaan kepada projek komuniti atau bisnes baru, sama seperti kisah-kisah dalam artikel usahawan berjaya di Malaysia.

---

Kenapa Tak Boleh Buang Minyak Masak Terpakai Dalam Sinki?

Jabatan Alam Sekitar dan beberapa pihak berkuasa tempatan pernah mengingatkan bahawa sisa lemak, minyak dan gris (FOG):

• akan membeku dan melekat pada dinding paip,
  
• menyebabkan longkang dan saliran tersumbat,
  
• mencemarkan sungai serta laut, dan
  
• meningkatkan kos pembersihan yang akhirnya ditanggung rakyat melalui cukai.
  

Satu laporan menyebut, sebuah majlis perbandaran pernah membelanjakan jutaan ringgit hanya untuk membersihkan longkang yang tersumbat akibat minyak terpakai ini.(UTM NewsHub)

Jadi:

• jangan tuang minyak terus ke sinki,
  
• jangan campak ke longkang belakang rumah,
  
• jangan bakar sembarangan.
  

Sebaliknya, kumpul dan simpan dengan cara yang betul.

---

H2: Cara Kumpul & Simpan Minyak Masak Terpakai Di Rumah

Langkah ringkas:

1. Sejukkan dulu
   Biarkan minyak sejuk sepenuhnya supaya tidak mencairkan botol plastik atau mencederakan tangan.
   
2. Tapis kasar
   Gunakan penapis / kain bersih untuk tapis sisa makanan besar – ayam goreng, tepung, serpihan roti dan sebagainya.
   
3. Simpan dalam bekas bertutup
   
   • Guna botol plastik / tong kecil khas.
     
   • Label “Minyak Masak Terpakai” supaya tidak termasuk kembali dalam masakan.
     
4. Simpan di tempat redup
   Elak dari cahaya matahari terus dan kawasan panas.
   
5. Kumpul sehingga cukup banyak
   Contoh: simpan sehingga 5–10 kg sebelum hantar / jual, bergantung pada syarikat pengumpul.
   

Ini juga boleh dimasukkan dalam senarai rutin aktiviti keluarga yang membantu kurangkan pembaziran dan tambah sedikit pendapatan.

---

Minyak Masak Terpakai Beli Di Mana? (Tempat Jual & Pusat Kitar Semula)

Secara umum, ada beberapa kategori pihak yang membeli atau menerima minyak masak terpakai:

1. Syarikat pengumpul berlesen
   
   • Mereka biasanya iklankan nombor telefon atau jadual kutipan di kawasan perumahan / taman.
     
   • Sesetengah syarikat akan datang ke rumah jika jumlah minima tertentu dipenuhi.
     
2. Program komuniti, masjid, sekolah dan universiti
   
   • Contoh: program 1 Komuniti 1 Kitar Semula, projek universiti, NGO alam sekitar.(Ministry of Housing and Local Government)
     
3. Stesen minyak yang ada program kitar semula
   
   • Contohnya, beberapa stesen PETRONAS ada skim “jual balik minyak masak terpakai” – pengguna boleh bawa minyak dalam bekas dan jual pada harga pasaran.(mymesra.com.my)
     
4. Bisnes kecil yang buat sabun / lilin dari minyak masak terpakai
   
   • Selalunya diiklankan di Facebook, TikTok atau Telegram.
     

Sebelum hantar atau jual:

• pastikan syarikat itu berlesen / jelas latar belakang,
  
• faham terma – adakah dibayar cash, bank transfer atau ditukar kepada barang / kupon.
  

---

Berapa Harga Minyak Masak Terpakai Sekarang?

Harga berubah mengikut:

• kualiti minyak (terlalu hitam / bercampur air akan ditolak atau diberi harga lebih rendah),
  
• kuantiti (lebih banyak, lebih berbaloi untuk syarikat datang ambil),
  
• lokasi dan kos pengangkutan,
  
• permintaan pasaran antarabangsa (biodiesel, SAF dan lain-lain).(The Edge Malaysia)
  

Secara umum, untuk rujukan kasar:

• harga di peringkat pengumpul komuniti / syarikat kecil biasanya sekitar RM1.50 – RM2.50 sekilogram,
  
• ada pemain industri besar yang beli daripada pembekal utama pada sekitar RM2.30 – RM3 sekilogram seperti yang dilaporkan dalam kisah Arjuna Dharma tadi.
  

Angka ini bukan harga rasmi tetap – cuma gambaran supaya kita nampak:

• minyak masak terpakai memang ada nilai komersial,
  
• bila dikumpul satu taman / satu kampung, jumlahnya boleh jadi ratusan ringgit sebulan.
  

Walaupun pendapatan kepada sebuah rumah mungkin kecil, ia masih boleh dianggap:

• duit tambahan untuk tabung simpan kecemasan,
  
• atau sebahagian usaha kecil mengurangkan tekanan sebagai generasi sandwich yang menanggung ramai pihak.
  

---

Risiko & Penipuan Dalam Industri Minyak Masak Terpakai

Bila suatu industri jadi lumayan, ruang penipuan juga wujud. Antara isu yang pernah dibangkitkan:

• dakwaan minyak baru disamar sebagai “minyak masak terpakai” bagi mendapat insentif biofuel,
  
• eksport yang meragukan sehingga kerajaan perlu mengetatkan standard dan jejak aliran minyak.
  

Apa implikasi kepada pengguna biasa?

1. Pastikan hanya jual kepada pihak yang telus dan berdaftar.
   
2. Elak terlibat dengan aktiviti haram seperti:
   
   • memproses semula minyak masak terpakai untuk dijual balik sebagai minyak baru untuk dimakan,
     
   • membeli minyak murah yang disyaki datang daripada sisa kotor tanpa kawalan kesihatan.
     
3. Jika nampak aktiviti mencurigakan, boleh lapor kepada pihak berkuasa – contohnya Jabatan Alam Sekitar atau pihak berkuasa tempatan.
   

---

Minyak Masak Terpakai Dalam Bajet & Pengurusan Kewangan Keluarga

Walaupun nilai jualan minyak masak terpakai mungkin kecil, kesannya boleh jadi besar jika:

1. Dijadikan habit
   Setiap rumah kumpul minyak, setiap bulan ada sedikit duit tambahan – RM10, RM20, RM50 – yang dimasukkan ke tabung:
   
   • bil elektrik,
     
   • yuran sekolah anak,
     
   • atau top-up simpanan.
     
2. Digabung dengan side income lain
   Sambil kumpul minyak, kita juga boleh bina side income sambil kerja full time – contohnya jual produk digital, berniaga online atau belajar jual ke luar negara.
   
3. Mendidik anak tentang nilai wang & alam sekitar
   Jadikan projek ini aktiviti keluarga: anak bantu label botol, kira kilogram, kira hasil jualan. Mereka akan nampak:
   
   • konsep “circular economy”
     
   • dan pentingnya urus duit serta jaga alam sekitar serentak.
     

---

Pengajaran Utama Daripada Isu Minyak Masak Terpakai

Beberapa pengajaran penting:

1. Jangan pandang remeh sisa kecil
   Minyak terpakai ini nampak remeh, tetapi pada skala negara ia melibatkan puluhan ribu tan setahun dan kos pembersihan berjuta ringgit.
   
2. Keputusan harian kita ada kesan jangka panjang
   Pilihan antara “buang dalam sinki” VS “kumpul dan jual” mungkin nampak kecil, tapi:
   
   • yang pertama menambah masalah,
     
   • yang kedua menyumbang kepada ekonomi dan alam sekitar.
     
3. Ada peluang ekonomi dalam setiap masalah
   Kisah Arjuna Dharma Global tunjuk bagaimana dua anak muda melihat peluang dalam sisa dapur dan membina bisnes berkaitan bahan api penerbangan mampan.
   
4. Pengurusan kewangan bukan sekadar gaji dan bil
   Ia merangkumi cara kita urus aset, liabiliti, tabiat harian dan juga sisa. Minyak masak terpakai hanyalah satu contoh – banyak lagi sisa lain yang boleh dioptimumkan.
   

---

Jadikan Minyak Masak Terpakai Sebahagian Pelan Kewangan Rumah

Jika sebelum ini minyak lebihan hanya dibuang:

1. Mulakan minggu ini dengan:
   
   • sediakan satu botol khas,
     
   • label “Minyak Masak Terpakai”,
     
   • kumpul setiap kali lepas menggoreng.
     
2. Cari satu pihak yang boleh:
   
   • beli minyak tersebut, atau
     
   • terima sebagai sumbangan untuk projek kitar semula.
     
3. Masukkan jumlah hasil jualan ke dalam bajet – walaupun kecil – sebagai sebahagian strategi pengurusan kewangan keluarga.
   

Jika anda rasa topik seperti ini membantu meringankan tekanan kos sara hidup, anda juga boleh baca artikel berkaitan di web ini yang kami sediakan untuk bantu anda bina pelan keluar secara berperingkat.

Atau lihat di > SINI < untuk belajar cari side income dalam USD